12 Mayıs 2023 Tarihinde Gemi Sicil Yönetmeliği yürürlüğe girdi. Bu yeni yönetmelik ile Gemi Sicili Nizamnamesi ile Gemi Bayrak Şahadetnameleri Hakkındaki Nizamname yürüklükten kaldırılmıştır. Yönetmelik ile Gemi sicilinin kuruluşu ve nasıl tutulacağı, gemi sicil müdürlüğü müdür ve personelinin sahip olmaları gereken nitelikleri, hukuki ilişkilerin nasıl belgelenecekleri ve tescil olunacakları, kayıtların düzeltilmesi, değiştirilmesi ve silinmesine, ilişkin usul ve esaslar düzenlenmiştir.
Gemi Tasdiknamesi:
Değişiklik öncesi Gemi Sicili Nizamnamesi ile düzenlenmekteydi.
Yönetmelik ile Gemi Tasdiknamesi süresine bir kısıtlama getirilmiş ve gemi siciline tescil edilen her gemiye gecikmeksizin gemi tasdiknamesi düzenlenmesi yetkisi Geminin kaydedildiği sicil müdürlüğüne verilmiştir. Maddenin devamında gemi siciline kaydedilecek tüm bilgiler tahdidi olarak sayılmıştır.
Gemi tasdiknamesi ile ilgili geminin yurt dışında olması halinde bir kolaylık sağlanmıştır. Buna göre; gemi tasdiknamesinin veya onaylı özeti aslının, geminin yurtdışında olması veya gemiye herhangi bir nedenle ulaşılamaması nedeniyle temin edilememesi hâlinde donatandan alınacak taahhütname ile ve her halükârda 1 ay içinde teslim edilmesi şartı ile süre alınabilir. İbrazın gerçekleşmesinden sonra sicil müdürlüğü tarafından gemi tasdiknamesi veya onaylı özeti yeniden düzenlenir.
Gemi Tasdiknamesinin ziyası halinde de günümüz şartlarına uygun bir çözüm önerisi metinde yer almıştır. Zayi şerhi yeni düzenlenen gemi tasdiknamesine şerh edilir ve Sicil müdürlüğü, geminin yabancı ülkede bulunması hâlinde yeni tasdiknameyi, ilgilisine verilmek üzere gönderecektir.
Yeni düzenleme ile gemi tasdiknamesinin iptali hususuna net bir açıklık getirilmiş ve hangi hallerde iptal olacağı sayılmıştır. Geminin kurtarılamayacak şekilde batması, tamir edilemez hâle gelmesi veya Türk Bayrağını çekme hakkını kaybetmesi ya da diğer herhangi bir nedenle sicilden silinmesi halinde iptal olacaktır.
Bayrak Şahadetnamesi:
Değişiklik öncesi Gemi Bayrak Şahadetnameleri Hakkında Nizamname ile düzenlenmekteydi.
En büyük değişiklik yeni düzenlenen yönetmeliğin tamamında ele alınan hususların anlamı ve ne için düzenlendiğinin ayrıntılı biçimde tanımının verilmiş olmasıdır. Buna uygun olarak bayrak şahadetnamesinin tanımı yapılmıştır. Önceki düzenlemede bayrak şahadetnamesinin düzenlendiği andan itibaren 1 yıl için geçerli olacağı düzenlenmiştir. Yeni değişiklikte bayrak şahadetnamesinin geçerlilik süresi olan1 yıllık süre korunmuştur. Ayrıca doktrinde de genişçe yer bulan şahadetname verilmesi için gereken şartlar tahdidi olarak yönetmelikte sayılmıştır.
Burada diğer dikkat çeken husus bayrak şahadetnamesinin şekli istenecek belgeler iptali ve diğer hususlar ile ilgili hükümlerin ilgili kurumların görüşü alınması şartı ile yeni bir yönetmelik ile düzenlenmesidir. Öyle ki eski düzenlemede bu hususlar da yer almaktaydı. Kanun koyucunun yeni değişiklik ile beraber bir sınır çizdiğini, teknik kabul edilecek evrak düzenlemesini ise ilgili kurumların görüşü alınarak ayrı bir düzenlemeye tabi tuttuğu görülmektedir.
Bir diğer dikkat çeken husus ise sık sık TTK maddelerine direkt atıf yapmasıdır. Eski düzenlemede ise TTK ya atıf yapılmamış, düzenleme kısa tutulmuştur.
Gemi Adı:
Geminin adının konulması hususunda değişiklik olarak ilk Türk Malik olarak belirtilmesidir.
Başvurular ise elektronik sisteme entegre şekilde yeniden güncellenmiştir. Bu kapsamda gemi adının belirlenmesi için Bakanlıkça belirlenmiş olan kriterlere uygun olarak Denizcilik Portalı üzerinden başvuru yapılacaktır.
Gemi adında Mevzuatı gereğince izin alınmadan gemi adı içinde Türk, Türkiye, Cumhuriyet, TC, Milli ve Atatürk kelimeleri kullanılamaz.
Gemi Sicil Müdürlüklerinin kurulması hususu da bu yönetmelikte kendine yer bulmuştur Liman yönetmeliğinde yapılan değişiklikte gördüğümüz Bölge Liman Başkanlıklarına gemi sicil müdürlüğü kurma yetkisi tanınmıştır.
Gemi Sicil Müdürü ve personele yönelik düzenleme bu yönetmelikte genişçe yer almıştır.
Gemi sicil müdürlüğü işlemlerine (tescil, değişiklik veya silinme istemleri) karşı İlgililer; sicil müdürlüğünce verilecek kararlara karşı, kararların tebliğinden itibaren sekiz gün içinde itiraz edebilirler.
Denizcilik Portalı:
En büyük değişiklik Denizcilik Portalının oluşturulması olarak görülmektedir. Türkiye’nin tüm resmi kurumlarının 2008 den bu yana elektronik sisteme geçme çabasına yönelik denizcilik alanında da elektronik sistem düzenlemesi yapılmıştır.
Bakanlık, gemi sicili başvuru işlemleri için Denizcilik Portalında gerekli düzenlenmeleri yapacaktır.
Gemi siciline tescilli veya tescil edilecek gemilere ilişkin her türlü talep, Denizcilik Portalı üzerinden yapılır. Denizcilik Portalında hazırlanan elektronik başvurunun imzalanmış dökümü başvuru sahibinin istemi yerine geçecektir.
Başvuruya binaen Sicil müdürlüğü, Denizcilik Portalı üzerinden gelen başvuruyu değerlendirir, başvuru gerekli şartları taşıyorsa başvuruyu onaylar. Onayla birlikte Denizcilik Portalı üzerinden randevu alınır. Başvuru, mevzuat çerçevesinde uygun görülmediği takdirde iade nedeni belirtilerek Denizcilik Portalı üzerinden iade edilir. Teknik bir aksaklık olması halinde randevu işlemleri, gemi sicil müdürlüğünde yapılabilecektir.
GESBİS (Gemi Sicil Bilgi Sistemi) Sistemi aynen korunmuştur. Buna ek olarak yönetmelikte denizcilik alanında bazı kolaylıklar tanınmıştır. Buna yönelik Sicil müdürlüğünce kayıt sırasında yapılan maddi hatalar, gemi sicil müdürünün onayı ile düzeltilir ve düzeltmenin maddi hata nedeniyle yapıldığı belirtilir. Maddi hata sonucu yapılan düzeltme kaydı önceki kaydın tescil tarihini etkilemez ve önceki kayıtla birlikte aktif olarak görüntülenir. Bu şekilde yapılan kayıt düzeltmeleri harca tabi tutulmayacaktır.
GESBİS’te meydana gelebilecek teknik bir aksaklık durumunda elektronik ortamda işlem yapılamaması hâlinde gemi sicil işlemleri yazılı şekilde yürütülebilir. Hangi işlemlerin yazılı şekilde yürütüleceğine gemi sicil müdürü karar verir. Bu işlemlere ilişkin kayıtlar daha sonra sicil müdürlüğü tarafından geciktirilmeksizin elektronik ortama aktarılacaktır.
Gemi Sicile Tescil:
Gemi, ancak malikin veya maliklerinden birinin istemi üzerine gemi siciline tescil olunur. Başvuru Denizcilik Portalı üzerinden yapılacaktır. Tescili zorunlu olan bir gemiye, malikinin tescil için yazılı talebi bulunmaması durumunda Kanunun 972. maddesi hükmü uygulanacaktır. Burada da denizcilik portalının aktif olarak kullanılacağını görmekteyiz.
Gemi siciline tescil edilecek gemiler şu şekilde sayılmıştır; Gemi siciline, Kanunun 940. maddesi gereğince Türk Bayrağını çekme hakkına sahip ticaret gemileri ile Kanunun 935. maddesinin ikinci fıkrasının (a) ve (c) bentlerinde yazılı gemiler, Türk bayrağı çekme hakkına sahip olup TUGS’ta kayıtlı olmayan on sekiz gros tonilatoda veya daha büyük ticaret gemilerinin tescili zorunludur. Aşağıda belirtilenler, gemi siciline tescil edilemez: a) Türk gemisi olmayan gemiler, b) Yabancı bir gemi siciline kayıtlı bulunan Türk gemileri, c) Donanmaya bağlı harp gemileri ve yardımcı gemiler, ç) Devlet, il özel idaresi, belediye ve köy ile diğer kamu tüzel kişilerine ait münhasıran bir kamu hizmetinin görülmesine özgülenmiş gemiler.
Tescil başvurusu yapılırken başvuruda eklenecek belgeler tahdidi olarak sayılarak formal bir evrak tasnifi zorunlu tutulmuştur.
Yetkili Sicil Müdürlüğü:
Tescile tabi gemi, bağlama limanının yetki alanında bulunduğu gemi sicil müdürlüğünce tescil olunur. Bir geminin seferleri yabancı bir limandan veya bir kara kentinden yahut bizzat gemiden yönetildiği takdirde, malik, gemisini dilediği yer siciline tescil ettirebilir. Bu durumda geminin tescil edildiği sicil müdürlüğüne bağlı limanlardan gemi malikince belirlenecek bir liman, bağlama limanı olarak tescil edilir. Malikin, Türkiye’de yerleşim yeri veya ticari işletmesi yoksa, Kanunda ve bu Yönetmelikte yazılı haklarını kullanmak ve görevlerini yerine getirmek üzere geminin tescil edildiği sicil müdürlüğünün yetki alanında mukim bir temsilcisini sicil müdürlüğüne bildirmesi gerekmektedir.
Yeni yönetmelikle birlikte mülkiyetin kazanılması ve sicile işlenmesi ayrıntılı ele alınmış hem hukuki işlem yoluyla kazanılması hali hem de hukuki ile harici yollar (veraset/taksim/vasiyet) ile kazanılması halinde sicile işlenmesi hususlarına yer verilmiştir.
Gemi İpoteği:
Genel olarak yönetmelikte benimsenen usul bu maddede de uygulanmıştır; gemi ipoteğinin ne olduğuna dair açıklama maddede yer almaktadır.
Burada eski düzenlemedeki sicil limanı ifadesi yerine sicil müdürlüğü ifadesi kullanılmıştır.
Yeni yönetmelikle birlikte artık Kanunun 11. Maddesine uygun şekilde gemi ipoteği tesis edilebilecektir.
Kiralama:
Yeni yönetmelikle birlikte 6361 sayılı Finansal Kiralama, Faktoring, Finansman ve Tasarruf Finansman Şirketleri Kanunu gereğince kiralama usulleri de mevzuat genelinde TTK’daki kiralama usulüne ek olarak belirtilmiştir.
Özel Sicil:
Bayrak çekme izni verilen gemiler geçici olarak GESBİS’te bulunan özel sicile tescil edilecektir. İzin alan kişi her iki yılda bir, izin için gerekli şartların varlığını sürdürdüğünü ispatlamakla yükümlü olacaktır.
Eski yönetmelikte yer alan geçici bayrak düzenlemesine ilişkin madde yeni yönetmelikte yer almamış sadece Geçici bayrak çekmeye ilişkin usul ve esasların Bakanlıkça belirleneceği düzenlenmiştir.
Cezai Hükümler:
Burada cezai hükümler aynen korunsa da 30 günlük süre 1 ay şeklinde değiştirilmiştir. Süre hesaplarken artık 30 gün değil 1 ay şeklinde hesaplama yapmak süre yönünden hata yapmamak için elzemdir.
Gemi Sicili Kayıt Giderleri:
Aksi kararlaştırılmadıkça gemi veya gemi payı üzerindeki mülkiyetin geçirilmesine veya diğer bir ayni hakkın kurulmasına veya devrine ilişkin kayıt giderleri, bunun için gerekli senet ve belge giderleri de dâhil olmak üzere, hakkı iktisap edene ait olacaktır.
Kendisi ile yükümlü arasındaki hukuki ilişkiden aksi anlaşılmadıkça bir kaydın değiştirilmesi isteminde bulunan kişi, değişiklik ile bunun için gerekli beyanların giderlerine katlanacaktır.
Sayfa başına git
