Avrupa Birliği, Avrupa Yeşil Mutabakatı – European Green Deal (“Yeşil Mutabakat”) çerçevesinde iklim ve çevreyi ilgilendiren zorluklarla mücadele kapsamında yeni taahhütler öngören oldukça kapsamlı ve etkili düzenlemeler içeren bir yol haritası sunmuştur. Avrupa Yeşil Mutabakatı ile ilgili ayrıntılı bilgi ve ülkemiz üzerindeki olası etkilerini içeren yazımızı bir önceki bültenimizden inceleyebilirsiniz. Kısaca hatırlatmak gerekirse, bu mutabakat kapsamında 2030 yılına kadar karbon salımını %50 oranında azaltma, 2050 yılında ise karbon salımını sıfıra indirme hedeflerine ulaşmak için yeni stratejiler belirlenmektedir. Ayrıca bu hedeflere ulaşabilme amacıyla kademeli olarak yeni sektörel kriterler, vergiler ve iş modelleri uygulamaya konulacaktır. Bu yazımızda ise, AB Yeşil Mutabakatı gelişmeleri ışığında, hedeflenen amaçlar için Türkiye’nin planladığı düzenlemeler ve T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığının uygulamaya sunmayı amaçladığı taslak iklim yasasının temel ilkelerini ele alacağız.
İKLİM BİLDİRGESİ
İklim Değişikliği ile İlgili Mücadele ve Sonuç Bildirgesi, kısaca “İklim Bildirgesi”, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından 17 Şubat 2021 tarihinde yayınlanmıştır. Bu bildirge içerisinde iklim değişikliğine uyum sağlama ve sera gazı emisyonunu azaltma amaçlarına yönelik 2050 Ulusal İklim Değişikliği Stratejisi ve Eylem Planının uygulamaya konulacağı bildirilmiştir. Türkiye bu bildiriler çerçevesine Avrupa Yeşil Mutabakatı ile paralel uygulamalar amaçlaması ülkenin iklimi ve ekolojisini koruma yanında daha önce belirttiğimiz risklerden kaynaklı ekonomik ve ticari hayatın da koruma altına alınması açısından da önemli bir adımdır. Yapılan incelemeler ışığında uygulama amacına yönelik 14 maddelik sonuç bildirgesi sunulmuştur.
İklim Değişikliğiyle Mücadele Sonuç Bildirgesinde Sunulan Maddeler;
-İklim Kanunu için temel ilke, sorumluluk ve eylemleri içeren kapsamlı bir İklim Değişikliğiyle Mücadele Raporu sunulacak,
-Tüm kurumların, sera gazı emisyonlarının azaltımına ve iklim değişikliğine uyum sağlamasına yönelik 2050 Ulusal İklim Değişikliği Stratejisi ve Eylem Planı uygulamaya konulacak,
-Bölgesel İklim Değişikliği Eylem Planlarıyla, 7 bölgemiz tüm alanlarda iklim değişikliğine uyumlu hale getirilecektir. Akıllı şehir ve sıfır atık uygulamaları yaygınlaştırılacaktır. Ülkemizin her yerinde; enerji verimli, iklime duyarlı yeni yerleşim alanları kurulacak,
-İklim değişikliğinin olumsuz etkilerinin en çok yaşandığı sektörler olan tarım, hayvancılık, turizm, yenilenebilir enerji ve sanayi alanlarında yatırımlarımızı en verimli şekilde yönlendirecek, mekânsal strateji planı ve bütün ölçeklerde yeni mekânsal planlar uygulamaya konulacak,
-2023 yılına kadar tüm ülkede yaygınlaştırılacak Sıfır Atık Projesi kapsamında atıkların geri kazanım oranı 2035 yılında %60’a çıkarılacak. 2050 yılında evsel atıkların düzenli depolama ile bertarafına son verilecek,
-Ülkemizde hâlihazırda %2,5 olan arıtılarak yeniden kullanılan atık su oranı, 2023 yılında %5’e, 2030 yılında ise %15’e çıkarılacak,
-Yenilenebilir enerji kaynaklarından elektrik üretim kapasitesi arttırılacaktır. 2030 yılına kadar, elektrik üretimimiz güneş enerjisinden 10 GW, rüzgâr enerjisinden 16 GW kapasitesine çıkarılacak,
-İklim dostu yatırımların destekleneceği, temiz üretim teknolojilerine yatırım yapan tesisleri ödüllendiren Emisyon Ticaret Sistemi hayata geçirilecek,
-Enerji ve sanayi tesislerinin iklim ve çevre dostu üretim yapmalarına yönelik ilave tedbir ve teşvikler arttırılacak,
-2023 yılında binalarımızda kullandığımız fosil yakıtlar %25 oranında azaltılacak. Yine 2030 yılına kadar tüm binalarımız enerji kimlik belgesine sahip olacak,
-Kamu ve özel sektörümüzün, İklim değişikliğiyle mücadele çalışmalarına yönelik teşvik ve finansman imkânları geliştirilecek, uluslararası finansman kaynaklarına erişim imkânları arttırılacak,
-Ülkemizin tamamında, sel, heyelan, erozyon, taşkın tehdidi altında bulunan bölgelerde yeniden inşa faaliyetine izin verilmeyecektir. Tüm bu risk altındaki yapılar için uygun alanlar belirlenecek ve kamulaştırma ve dönüşüm projeleriyle taşıma süreci başlatılacaktır,
-İklim değişikliğinin olumsuz etkilerinin en çok yaşandığı su kaynaklarımızın etkin yönetimi ve korunması için tüm kurumlarla ortak bir iş birliği geliştirilerek suyun tasarruflu kullanılmasına yönelik önlemler belirlenecek ve uygulanacak,
-İklim değişikliği konusunda üretilen çalışmaların ve verilerin paydaşlarımızın ve kurumlarımızın erişimine açık olduğu Ulusal İklim Değişikliği Platformu ile bilimsel araştırmaların yapılacağı, politikaların belirleneceği ve takip edileceği Ulusal İklim Değişikliği Araştırma Merkezi kurulacaktır.
İKLİM YASASI TASLAĞI
İklim Bildirgesinde atıf yapılan Taslak İklim Yasası henüz kanunlaşmamıştır, fakat Türkiye’nin bu konudaki görüşünü ve hedeflediği düzenlemeleri gösteren bir yol haritası niteliğindedir. Taslak iklim yasasının en temel amacı; küresel ortalama sıcaklık artışı limitinin sanayi öncesi döneme göre 2°C altında tutulması ve buna ek olarak bu artışın 1,5°C’nin altında sınırlandırılması olarak belirtilmiştir. Bu hedefe ulaşmak amacıyla; sera gazı emisyonlarının kademeli olarak azaltılması, iklim değişikliğine uyum adına gerekli yasa ve kurumsal örgütün oluşturulması ve tüm bu uygulamaların gerçekleşmesi adına gerekli finansal ve teknik birikimin belirlenmesi hedeflenmektedir. Aynı zamanda, çevresel, sosyal ve ekonomik faydaları gözeterek ve yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanımını, enerji verimliliğini, yenilenebilir enerji yatırımlarını teşvik ederek, bilimsel bilgi temeline dayalı olarak düşük karbonlu ekonomiye geçiş ve ülke çapındaki sera gazı azaltımı hedeflerinin gerçekleştirilmesi ve iklim değişikliğine dirençliliğin ve uyumun sağlanması için gerekli usul ve esasların belirlenerek, AB Yeşil Mutabakatında yer alan düşük karbonlu ekonomik modele geçiş bu hedefler doğrultusunda amaçlanmaktadır.
Taslak yasa, iklim değişikliğinin ve iklim değişikliğinin olumsuz etkilerinin önlenmesi amacıyla, sera gazı emisyonlarının azaltılmasına ve iklim değişikliğine uyuma yönelik faaliyetler ile bu faaliyetleri gerçekleştiren tüm gerçek ve tüzel kişilerin hak ve yükümlülüklerini kapsamaktadır.
Sayfa başına git
