“NAKLİYECİLERİN AZERBAYCAN İLE İLGİLİ SERZENİŞLERİ VAR”
Özel, 11. Kalkınma Planı’nda da özellikle Orta Koridor ve Hazar konusunun üzerinde önemle durulduğunu belirterek, “Türkiye ve Azerbaycan liderliğinde Hazar ülkelerini bir araya getirerek ‘Bu yol en avantajlı ve kestirme yol’ diyerek, Hazar’ı bir deniz otoyolu haline getirmeliyiz.” dedi.
Söyleşimizin detayları;
“Orta Asya ticaretimiz son yıllarda artan bir ivme içerisinde ve bu Türkiye için çok önemli. Özbekistan’ın son yıllarda yürütmüş olduğu dışa açılma Türk ihracatı için büyük bir fırsat oldu. En son Cumhurbaşkanı’nın gelmesi ile ilişkiler daha da iyiye gitti ve ticaretimiz arttı. Şu an bence Özbekistan Orta Asya’nın parlayan yıldızı. Orta Asya gittikçe önem kazanıyor. Merkez; fakat dünya ticaretinde merkez değil. Bunun pek çok nedeni var. Lojistikle ilgili bir nedeni de bu güzergahta yaşanan sıkıntılar. Lojistik maliyetlerinin yüksek olması Orta Asya ülkeleri için Orta Asya’nın merkezi ekonomik güç olmasında bir engel ve yıllardan beri de devlet yetkililerimizle bunu görüşüyoruz. 11. Kalkınma Planı’nda da özellikle Orta Koridor, Hazar’ın bir deniz otoyoluna dönüşmesi ve Hazar’da devletlerle işbirliğine gidilmesi yer aldı.”
“Nakliyecilerin Azerbaycan ile İlgili Serzenişleri Var”
“Azerbaycan Türk dünyası için vazgeçilmez ve en kilit konum; ancak nakliyecilerin Azerbaycan ile ilgili serzenişleri var. Azerbaycan politika olarak transit ülke olacağını söylüyor. Transit ülke olmak; üzerinden geçecek araçları ülkenden hızlı ve düşük maliyetle geçirmek demek. Yani bugünün tam tersi. Bakü’ye giriş parasından tutun da devlet yol fonu vergisine kadar bin dolarlara çıkan bir masraf söz konusu. Yıllardan beri Türk nakliyecisi masrafları ödedi; ancak açık ve net bir şekilde bunu ödemek istemediğimizi söylüyoruz. Bunun için de en son Azerbaycan Başbakanı Ali Asadov, Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay ile görüştü. Bütün bu gider kalemleri Ankara’dan Genel Koordinatörümüz Nejla Albayrak tarafından Azerbaycan Başbakanı’na aktarıldı. Bu ücretlerin kaldırılması yönünde bir mesaj verildi. Ticaret Bakanımız Ruhsar Pekcan Azerbaycan’a gitti. Aynı dönemlerde Azerbaycan Başbakan Yardımcısı Türkiye’ye geldi ve Cumhurbaşkanımız ile görüştü. En son Azerbaycan’a Türk Konseyi ile biz gittik. Bu konudaki rahatsızlığımızı açıkça belirttik. Birtakım sözler verdiler, o sözlerin yerine getirilmesini bekliyoruz. Son olarak da Azerbaycan Derneği ile görüştük.”
“Yasal Mevzuatlarında Değişiklikler Yapıp Bu Tavırlarından Vazgeçmelerini Bekliyoruz”
“Bizi üzen asıl nokta Türk nakliyecisinden aldıkları ücretleri Rus nakliyecilerden almamaları. Yıllar önce Rusya ile bir anlaşma yapmışlar. Bizim için bir diğer önemli konu Nahcivan Koridoru. Bu koridorun bir an önce açılmasını istiyoruz. İki koridor var; biri Ermenistan’ı bağlayan koridor diğeri bizim bahsettiğimiz güneydeki Nahcivan ile Azerbaycan’ı bağlayan ulaştırma koridoru. Hazar Denizi’nde Ro-Ro işletiyorlar ve maliyetleri çok yüksek. Alat Limanı ile Kurik Limanı, Kazakistan ve Türkmenbaşı Karadeniz ile benzer mil. Karşılaştırdığımızda Karadeniz’deki Ro-Ro’da mil başına ortalama 1.6 dolar ödenirken Hazar’da bu fiyat 5 küsür dolara çıkıyor. Yani pahalılar. Biz ‘fiyatları indirin’ diyoruz. Diğer taraftan Türkmenistan sınır kapıları kapalı. Türkmenistan’ın Dışişleri, Ulaştırma ve Sağlık Bakanlığı yetkilileri ile derneğimiz Büyükelçimiz Togan Oral başkanlığında bir toplantı yaptı. Türkmen tarafına ne beklediğimizi, somut önerilerimizi ilettik. Bildiğim kadar ile Temmuz ayı gibi Cumhurbaşkanı Türkmenistan’ı ziyaret edecek. Bu yaşanan sorunların Cumhurbaşkanımızın ziyareti öncesinde çözüme kavuşmasını istiyorlar.”
“Türkmenistan Sınır Kapısının Kapalı Olması Nedeni ile Yaklaşık 18-20 Bin Taşımamız Kuzeye Yöneldi”
“Türkmen tarafından somut önerilerimize cevap bekliyoruz. Şu an hala Türkmen sınır kapıları kapalı. Dolayısı ile Orta Asya’ya normal şartlarda; İran, Türkmenistan, Güney Kazakistan ve Özbekistan üzerinden giderken Türkmenistan sınır kapısının kapalı olması nedeni ile yaklaşık 18-20 bin taşımamız kuzeye yani Türkiye, Gürcistan, Rusya, Kazakistan, Özbekistan ve Hazar’a yöneldi. Hazar’da gemi maliyetleri yüksek. 2020 yılında Orta Asya ticaretinde ihracat taşımaları ciddi oranda düştü; çünkü zaten gemiye 2 bin 500 dolar ödüyorsunuz. Üzerindeki beklemeler yetmiyor bir de haftalarca liman bekliyorsunuz. Maliyetler çok artınca Hazar Denizi cazip hale gelmiyor. Maliyetler düşük olduğu için; Gürcistan, Rusya, Kazakistan ve Özbekistan üzerinden gidişler tercih ediliyor.”
“Kazakistan’ın Türkiye’ye Transit Belge Vermemesi Türkiye Cumhuriyeti’nin Kabul Edeceği Bir Durum Değil”
“Rusya ile transitte sıkıntılar oldu; ancak belge verdiler. Bizi ikinci üzen Kazakistan oldu. Bu yılın başında Kazakistan 4 bin adet transit belge verdi. Ardından en üst düzey hükümet yetkililerimizin devreye girmesi ile 3 bin adet belge daha verdiler ve bu 3 bin belge de bitti. Şu an Kazakistan transit belgemiz yok. Kazakistan’dan da cevap bekliyoruz. Kazakistan’ın Türkiye’ye transit belge vermemesi Türkiye Cumhuriyeti’nin kabul edeceği bir durum değil. Orta Asya’da sorunlarımız geçiş belgesi ve yüksek maliyetler. Türkiye ve Azerbaycan liderliğinde Hazar ülkelerini bir araya getirerek ‘Bu yol en avantajlı ve kestirme yol’ diyerek, Hazar’ı bir deniz otoyolu haline getirmeliyiz.”
“Kıyıdaş Ülkeler Olarak Menfaaatimiz Ortak; Fakat Liman Ücretleri Çok Yüksek”
“Azerbaycan’ın aldığı araçlar 50 araçlık kapasiteye sahip. Bizim büyük Ro-Ro gemileri oraya uymuyor. Azerbaycan ikinci gemiyi de faaliyete geçirmek üzere. Türkmenistan’ın da 50 araç kapasiteli 2 adet gemisi var. Bu 200 araçlık kapasite doldur boşalt şeklinde gidip gelirlerse yeter; ancak liman fiyatları çok yüksek. Kıyıdaş ülkeler olarak menfaaatimiz ortak; fakat liman ücretleri çok yüksek. Bizimle Avrupa’yı karşılaştırdığımızda 4-5 kat fazla ücretleri var.”
“Doğrudan Devlet Başkanları İlgilenmeli”
“Türk Konseyi şemsiyesi altındaki Ulaştırma Çalışma Grubunda ülkeler bir aradalar. İşlerin hızlı yürümesi için doğrudan devlet başkanlarının ilgilenmesi gerektiği düşüncesindeyim. Epermit Özbekistan ile hızlanacak; bunlar faydalı uygulamalar. Ancak yavaş ilerliyor ve hemen yansımasını görmüyoruz. Şu an Özbekistan’a mal göndermek isteseniz karayolu ile gönderemiyorsunuz; çünkü Kazakistan transit belge vermiyor.”
“Topyekün Bir Politika Haline Gelemedi”
“Horgos’tan Türkiye’ye; Kazakistan, Türkmenistan, Azerbaycan ve Türkiye gibi ülkelerin tırlarının olduğu ve bu ülkelerden geçen bir deneme sürüşü olacak. Bununla da o bölgenin tanıtımının yapılması amaçlanıyor. Kuzey Koridoru’nun reklamı çok yapıldı. Demiryolu ağırlıklı gidiyor; ama olsun. Rus akademisyenlerin Kuzey Koridoru’nun önemi ve avantajları hakkında pek çok yazısını bulabilirsiniz; ancak ben Orta Koridor’a ilişkin bulamadım. Ruslar bunun tanıtımını çok iyi yapıyor. Pekin’den çıkıp Kazakistan ve Rusya üzerinden Brüksel’e kadar deneme seferleri yaptılar. Şu an onlarda bu devlet politikası haline gelmiş durumda. Bizde de bu var; ancak topyekün bir politika haline gelemedi. Bizim o ülkeler ile liderlik yapıp yan yana gelmemiz ve Orta Koridor’un faydalarını anlatmamız lazım. Bugün sadece Türkler kullanır; fakat yarın Kazaklar da gelmeye başlar. Burada başka lojistik imkanlar söz konusu olabilir. Belki Avrupa’lı bir yatırımcı lojistik depo kurmak isteyecek. Ortak konsensüs kağıt üzerinde var; ancak fiiliyatta yok. Ekonomik olarak çekim merkezi olamamış bir bölge. Sebeplerinden biri lojistik.”
SON GELİŞMELER
UND’nin açıklamasına göre;
Sayfa başına git
