Yetkin Şoför Bulmak İmkansız Hale Gelecek

Taşımacılık sektöründe son günlerde peş peşe gerçekleşen yolcu otobüs kazaları herkesi derinden üzdü. Bu üzücü durum sektördeki mevcut risk ve kaza olasılıklarının önemini vurguladı. Şoförlerin çalışma koşulları, sahip olması gereken belgeler, devlet tarafından bu durumların takip edilebilirliği gibi önemli konuların değerlendirilmesi gerekmekte. Taşımacılık sektörünün  en temel probleminin  başında, kalifiye ve belgeleri tam tecrübeli, gerekli yetkinliklere sahip şoför temin etmek gelmekte. Yetkinliğe sahip kalifiye şoförlerin ise birtakım belge ve sorumluluklara sahip olması gerekmekte. Karayolu taşıma kanununa gereği ticari amaçlı eşya, kargo ve yolcu taşıyan, sevk ve idare eden kişide bulunması gereken belgeler;  sürücü belgesi (ehliyet), mesleki yeterlilik (SRC) belgesi ve psikoteknik raporudur. SRC belgesi uluslararası taşımacılıkta gerekli olan Mesleki Yeterlilik Belgesi olup otobüs, minibüs gibi ticari araç kullanan araç sürücüleri için de bu belgenin alınması zorunludur. Psikoteknik raporu ise, ticari araç kullanıcılarının hafıza, hız kontrolü ve saldırganlık gibi durumlarda davranış ve tepkilerini ölçmek için uygulanması gereken bir değerlendirme sistemidir. 

Ticari yol ve yük taşımacılığında şoförlerin diğer bir yükümlülükleri ise Ulaştırma Bakanlığı tarafından, ticari araç kullanıcılarının araç kullanım sürecilerini kontrol amaçlı geliştirilen takograf sistemidir. Ancak bu sistemdeki takipler ve kullanımlar yeterli şekilde kontrol edilememektedir.  Takograf ticari amaçlı taşımacılık yapan otobüs, kamyon gibi taşıtların hız ve aldığı yol vb. bilgileri ölçmeye yarayan aygıttır. Ancak şoförün araç takograf ile ilgili yeterli bilgi sahibi olmaması ve kontrol sistemindeki yüklü miktarda ceza ve ehliyet puan kaybı sebebiyle şoför tarafından sektörel mobbing yaşanmaktadır. Gerek lojistik firma yetkilileri gerek yolcu taşıma yetkilileri bu konu ile ilgili gerekli bakanlıklarca acil çözüm üretilmesi gerekmektedir. Şoför üzerindeki baskının yanı sıra sektörde uzun süreli yük ve yolcu  taşımacılığı tedarik  eden firmalar tarafınca dinlenme mola izin gibi imkânlar  sunulması gerekmektedir. Bu durumda maliyeti artırmakta. Kamyon ve otobüs şoförleri, araç yataklıklarında, araçtan inmeyerek dinlenme yaptığı için belli süre sonra durum yorgunluk dikkatsizlik vb problemler ortaya çıkartmakta. Dolayısıyla bu durum kazaları beraberinde getirmekte. Bu üzücü durumların yaşanmaması için hem şoförler üzerine düşeni yapmalıdır hem de kontrol sisteminin disiplinli şekilde işlemesi gerekmektedir.

Ülkemizde lojistik taşımacılık Avrupa normlarına geçmek isterken, ticari taşımacılık yapan kişi ya da firmalar, sınır içi veya dışı yolculukta gerekli evrak temininde büyük sıkıntılar yaşamakta. Aynı zamanda, tecrübeye ve yol bilgisine sahip kalifiye şoförlerinin temin edilmesinde ayrı bir sorundur. Firmalar bu sorunu bugünki şartlarda yüksek ücret karşılığında çözmeye çalışırken bu durum maliyet artışlarına neden olmaktadır. Yakın gelecekte yetkin şoför bulmak imkansız hale gelecek. Bu sıkıntıları  aşmak için üniversitelerde gerekli bölümler açarak, ara eleman yetiştirilmesi veya devlet takipli kurumlarda kurslar ile yetkin personel yetiştirilmesi bu sorunları en düşük seviyeye çekebilir.

Öğr. Gör. Dr. Deniz YILDIZ